Είναι τα πνευμόνια σου σαν ενός μαραθωνοδρόμου ή έχεις πολύ δρόμο ακόμη;
Τι συμβαίνει στους πνεύμονές σου όταν γυμνάζεσαι;
Κατά τη διάρκεια της άσκησης, ενεργοποιούνται η καρδιά και οι πνεύμονες. Οι πνεύμονες φέρνουν οξυγόνο στο σώμα, για να του δώσουν ενέργεια και απομακρύνουν το διοξείδιο του άνθρακα, το απόβλητο που προκύπτει κατά την παραγωγή ενέργειας. Η καρδιά διοχετεύει το οξυγόνο στους μυς που γυμνάζονται.
Όταν γυμνάζεσαι και οι μύες σου λειτουργούν πιο έντονα, το σώμα σου χρησιμοποιεί περισσότερο οξυγόνο και παράγει περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα. Για να αντεπεξέλθει σε αυτή την επιπλέον ζήτηση, η αναπνοή σου πρέπει να αυξηθεί από περίπου 15 φορές το λεπτό (12 λίτρα αέρα) όταν είσαι σε ηρεμία, έως και 40–60 φορές το λεπτό (100 λίτρα αέρα) κατά την άσκηση. Η κυκλοφορία του αίματος επιταχύνεται και αυτή για να μεταφέρει το οξυγόνο στους μυς ώστε να μπορέσουν να συνεχίσουν να κινούνται.
Όταν οι πνεύμονές σου είναι υγιείς, διατηρείς μεγάλο αναπνευστικό απόθεμα. Μπορεί να λαχανιάσεις μετά από την άσκηση, ωστόσο δεν θα νιώσεις δύσπνοια. Όταν η λειτουργία των πνευμόνων σου είναι μειωμένη, μπορεί να χρησιμοποιήσεις μεγάλο μέρος του αναπνευστικού σου αποθέματός. Σε αυτή την περίπτωση ίσως λαχανιάσεις, και στη συνέχεια να νιώσεις δυσφορία, αλλά κατά κανόνα δεν υπάρχει κίνδυνος.
Πόσο γερά είναι τα πνευμόνια σου;
Μάθε πόσο γερά είναι και δες τι να κάνεις για βελτιώσεις τη λειτουργία τους και να πάρεις, επιτέλους, ανάσα!
Μήπως λαχανιάζεις πολύ;
Το τρέξιμο είναι ένας από τους πιο εύκολους τρόπους για να τσεκάρεις τη δύναμη των πνευμόνων σου. Αν έχεις αρκετό χρόνο αποχής από την αερόβια είναι φυσικό να λαχανιάσεις γρήγορα και είναι φυσιολογικό. Ωστόσο, η τακτική άσκηση μπορεί να αυξήσει τη δύναμη και να βελτιώσει τη λειτουργία των μυών σου, κάνοντάς τους πιο αποδοτικούς. Οι μύες σου θα χρειάζονται λιγότερο οξυγόνο για να κινηθούν και θα παράγουν λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα. Αυτό θα μειώσει την ποσότητας του αέρα που πρέπει να εισπνεύεις και να εκπνεύσεις στην άσκηση. (Μόνον αν υποφέρεις από άσθμα, τα πνευμόνια σου στο δεκάλεπτο θα αρχίσουν να σε προδίδουν και θα νιώθεις ενοχλήσεις στο στήθος). Ξεκίνα λοιπόν το τρέξιμο ή κάποια άλλη αερόβια δραστηριότητα όπως το κολύμπι. Όσο περισότερο θα εξασκείσαι τόσο περισσότερο θα αντέχεις.
Έχεις φλέματα;
Ο καθρέπτης της ικανότητας των πνευμόνων σου και γενικότερα της υγείας του αναπνευστικού σου είναι η σωστή λειτουργία των βρόγχων σου. Μια μόλυνση σε αυτούς μπορεί να σου προκαλέσει βρογχίτιδα, με συνέπεια τη δημιουργία φλέματος. Αν φτάσεις σε αυτό το σημείο πρέπει να επισκεφτείς τον γιατρό σου. Πριν όμως από αυτό φρόντιζε να κάνεις ζεστό ντους κατά 10 λεπτά περισσότερο από όσο συνηθίζεις για να διατηρήσεις τους βρόχγους σου καθαρούς. Κάνε επίσης εισπνοές ατμών. Βράσε δύο λίτρα νερό με βότανα όπως πεύκο, θυμάρι, δεντρολίβανο, ευκάλυπτο, χαμομήλι ή ρίγανη. Αφού βράσουν θα απελευθερώνουν αρωματικούς ατμούς. Σκέπασε το κεφάλι σου με μια πετσέτα και σκύψε πάνω από το δοχείο (βασική προυπόθεση: να έχεις απομακρύνει το σκεύος από τη φωτιά και να προσέξεις να μην καείς από τους υπερβολικούς ατμούς). Εισέπνευσε βαθιά από το στόμα και τη μύτη, κλείνοντας εναλλάξ τα ρουθούνια.
H επαρκής ενυδάτωση είναι απαραίτητη για την καλή λειτουργία του οργανισμού και συμβάλλει στην αραίωση της βλέννας.
Μπορείς να φουσκώσεις ένα μπαλόνι;
Τα μπαλόνια μετρούν τη δύναμη των πνευμόνων σου. Όσο πιο δυνατά είναι τόσο περισσότερο αέρα μπορείς να διοχετεύεσεις μέσω αυτών. Η σωστή διατροφή μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες να παραμείνουν υγιή και δυνατά τα πνευμόνια σου. Φρόντισε να μη λείπει από τη διατροφή σου η βιταμίνη C, η οποία είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό που μπορεί να ενισχύσει τους πνεύμονές σου και να τους προστατέψει από τις βλάβες που μπορεί να τους προκαλέσει η ρύπανση. Η βιταμίνη C υπάρχει σε μεγάλες ποσότητες σε ποικιλία τροφών, από τις πιπεριές ως τα πορτοκάλια. Άλλες τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C, είναι το μπρόκολο, οι φράουλες και τα ακτινίδια.
Μήπως έχεις περιττά κιλά;
Όσο περισσότερα κιλά έχεις τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να καταπονείς τα πνευμόνια σου. Φρόντισε να χάσεις τουλάχιστον το 10% του βάρος σου, θα σου δώσει μία καλή ανάσα.
Πότε τα πνευμόνια σου κινδυνεύουν;
Όταν νιώθεις συνεχώς κουρασμένος, επειδή μια δυσλειτουργία στους πνεύμονες συνεπάγεται μειωμένη οξυγόνωση όλων των κυττάρων και των ιστών του σώματος με αποτέλεσμα τα χαμηλά επίπεδα ενέργειας. Επίσης ο μειωμένος ρυθμός οξυγόνωσης οδηγεί σε πτώση της νοητικής απόδοσης, έλλειψη συγκέντρωσης και υπνηλία.
Έχεις δύσπνοια: Η δύσπνοια και το συχνό λαχάνιασμα μπορεί να οφείλονται σε αδυναμία πλήρους κένωσης των πνευμόνων ή «παγίδευσης» αέρα στη θωρακική κοιλότητα.
Χάνεις βάρος: Εάν υπάρχει πνευμονοπάθεια αυτό σημαίνει υψηλά επίπεδα φλεγμονής στο σώμα. Η φλεγμονή συμβάλλει στην απώλεια μυϊκής μάζας.
Έχεις βήχα που δεν υποχωρεί: Η επίσκεψη στον ειδικό επιβάλλεται όταν η βήχας επιμένει για περισσότερο από 3 εβδομάδες και δυσκολεύει την αναπνοή.
Υπάρχει συριγμός: Ο αναπνευστικός συριγμός είναι αποτέλεσμα απόφραξης των αεραγωγών του σώματος.
Πώς να προφυλάξεις τους πνεύμονές σου
Απόφυγε το κάπνισμα και την έκθεσή σου σε καπνό τσιγάρων, που έχει δυσάρεστες επιπτώσεις στην αναπνευστική λειτουργία.
Φρόντισε να κάνεις τουλάχιστον μία φορά το χρόνο μια ακτινογραφία θώρακος, αν οι επαγγελματικές σου δραστηριότητες απαιτούν μακρά και χρόνια έκθεση σε χημικές ουσίες.
Αν δεν καπνίζεις, είσαι άνω των 40 ετών, κρυολογείς συχνά, λαχανιάζεις ή κουράζεσαι εύκολα, έχεις φλέματα και βήχα που χειροτερεύει ή αλλάζει μορφή, επιβάλλεται να κάνεις σπιρομέτρηση. Είναι μια απλή, αλλά βασική εξέταση, στο πλαίσιο ελέγχου της αναπνευστικής λειτουργίας, πολύτιμη τόσο στη διάγνωση όσο και στην παρακολούθηση διαφόρων παθήσεων των πνευμόνων, όπως είναι η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, το βρογχικό άσθμα κ.ά.
Αύξησε την άμυνα του αναπνευστικού με περπάτημα και άσκηση. Σύμφωνα με Αμερικανούς ερευνητές, μισή ώρα περπάτημα την ημέρα και άλλες δύο ώρες την εβδομάδα στο γυμναστήριο μπορούν να δυναμώσουν τους πνεύμονες και να βελτιώσουν την αναπνευστική λειτουργία.
Μισή ώρα καθημερινής ήπιας άσκησης στον καθαρό αέρα, πέντε ημέρες την εβδομάδα, αυξάνει την άμυνα του αναπνευστικού συστήματος στους ερεθισμούς και στις μολύνσεις.
Ένας απλός τρόπος να αυξήσεις τη χωρητικότητα των πνευμόνων είναι να διατηρείς σωστή στάση σώματος, μπορεί να σε βοηθήσει να πάρεις περισσότερο οξυγόνο. Όταν ένα άτομο έχει κακή στάση σώματος οι πνεύμονες δεν έχουν χώρο να επεκταθούν όσο θα έπρεπε και έτσι παίρνουν λιγότερο οξυγόνο με κάθε αναπνοή.
Ασκήσου σε υψόμετρο: Ορισμένοι αθλητές κάνουν προπονήσεις σε υψόμετρα περίπου 2.500 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας για να έχουν «άνοιγμα» της χωρητικότητας των πνευμόνων τους. Σ’ αυτά τα ύψη η πίεση του αέρα και τα επίπεδα του οξυγόνου είναι χαμηλότερα απ’ ότι στο επίπεδο της θάλασσας, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει το σώμα στην παραγωγή αυξημένης ποσότητας ερυθρών αιμοσφαιρίων. Αυτά είναι τα κύτταρα του σώματος που μεταφέρουν το οξυγόνο σε όλο το σώμα. Ωστόσο, αυτή η πρακτική μπορεί να είναι επικίνδυνη για έναν αρχάριο και μπορεί να συμβεί η λεγόμενη «ασθένεια του υψομέτρου» αν δεν προσέξει.