Tα βράδια παίξε… μπάλα επί του καναπέως με τα καλύτερα αθλητικά ντοκιμαντέρ!
Δεν χωρά αμφιβολία πως τo The Last Dance αποτελεί το κορυφαίο τηλεοπτικό φαινόμενο των τελευταίων εβδομάδων, με τα δύο του τελευταία επεισόδια να είναι διαθέσιμα και στη χώρα μας από τη Δευτέρα 18 Μαΐου, το ντοκιμαντέρ για τους Σικάγο Μπουλς του Μάικλ Τζόρνταν, που το αγάπησαν όλοι οι φίλοι του αθλητισμού και όχι μόνο του μπάσκετ ή του NBA. Κι αν αυτό τελειώσει; Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν εκατοντάδες αθλητικά ντοκιμαντέρ που περιμένουν να τα παρακολουθήσεις. Εμείς επιλέξαμε τα 50 καλύτερα!
1 At the Heart of Gold: Inside the USA Gymnastics Scandal (2019)
Σε αυτό το ντοκιμαντέρ παρουσιάζονται δεκάδες συνεντεύξεις από αθλήτριες γυμναστικής που υπήρξαν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης από τον γυμναστή και πρώην γιατρό της αμερικανικής ολυμπιακής ομάδας ενόργανης γυμναστικής, Λάρι Νάσαρ.
Ο σκηνοθέτης Erin Lee Carr αποκάλυψε το επικίνδυνο σύστημα που χρησιμοποιήθηκε με στόχο τη νίκη. Ο Νάσαρ κρίθηκε ένοχος για συστηματική και πολυετή σεξουαλική κακοποίηση των περισσοτέρων πρωταθλητριών της γυμναστικής των ΗΠΑ από το 1990 και μετά – ανάμεσά τους και η Σιμόν Μπάιλς – και τον Ιανουάριο του 2018 καταδικάστηκε σε κάθειρξη 175 ετών.
2 Icarus (2017)
Η αρχική έρευνα του σκηνοθέτη Bryan Fogel για το πώς το παράνομο ντόπινγκ βελτιώνει την απόδοση στην ερασιτεχνική ποδηλασία παίρνει μια άγρια – και τρομακτική – στροφή καθώς σκοντάφτει σε ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα της Ολυμπιακής ιστορίας. Όλα ξεκίνησαν σαν ένα πείραμα αμφιβόλου ηθικής. Ο Αμερικανός σκηνοθέτης και δεινός ποδηλάτης Μπράιαν Φόγκελ αποφάσισε να διερευνήσει την επίδραση των αναβολικών στον ανθρώπινο οργανισμό, αλλά και την αξιοπιστία των μηχανισμών ελέγχου, υποβάλλοντας τον εαυτό του σε συστηματικό πρόγραμμα ντοπαρίσματος. Με την κάμερά του κατέγραψε κάθε βήμα της διαδικασίας. Στο ντοκιμαντέρ του Icarus, το οποίο κέρδισε Όσκαρ, τον βλέπουμε να προετοιμάζει τις δόσεις του, να καταψύχει τα ούρα του, να ψάχνει στο κορμί του καθαρό σημείο για την επόμενη ένεση.
3 When We Were Kings (1996)
Ο ιστορικός αγώνας του πυγμάχου Μοχάμετ Αλι (Κάσιους Κλέι) εναντίον του τότε πρωταθλητή Τζορτζ Φόρμαν στο Ζαίρ του 1974. Χρειάστηκε 23 ολόκληρα χρόνια για να ολοκληρώσει το ντοκιμαντέρ ο Αμερικανός ντοκιμαντερίστας Λίον Γκαστ και άξιζε πέρα για πέρα τον (ατελείωτο) κόπο: το «Όταν ήμασταν Βασιλιάδες» αποτελεί ένα από τα καλύτερα- αν όχι το κορυφαίο- αθλητικά ντοκιμαντέρ που γυρίστηκαν ποτέ, κι έχει ως θέμα την επική μονομαχία του «προβάτου επί σφαγή» (όπως έμοιαζε πριν τον αγώνα) Μοχάμεντ Άλι με τον νεαρό και σούπερ φαβορί Τζορτζ Φόρμαν στο Ζάιρ το 1974. Ο καλύτερος αγώνας μποξ που έγινε ποτέ και το ιστορικό comeback του Άλι στο θρόνο του (του είχαν πάρει την πυγμαχική άδεια επειδή είχε αρνηθεί να πολεμήσει στο Βιετνάμ) δε θα μπορούσαν ποτέ να βρουν καλύτερο φιλμικό «ταίρι» από το When we were Kings, το οποίο τιμήθηκε δικαίως με το Όσκαρ καλύτερου ντοκιμαντέρ.
4 The Last Dance (2020)
Το ντοκιμαντέρ, σε σκηνοθεσία του Jason Hehir (The Fab Five, The ’85 Bears, Andre the Giant), καταγράφει ένα από τα σπουδαιότερα είδωλα και μία από τις πιο επιτυχημένες ομάδες στην ιστορία του αθλητισμού, τον Michael Jordan και τους Chicago Bulls των 90s και παρουσιάζει ακυκλοφόρητα πλάνα από τη σεζόν 1997-98, καθώς η ομάδα διεκδικούσε το 6ο της πρωτάθλημα NBA σε οχτώ χρόνια. Το φθινόπωρο του 1997, ο Michael Jordan, ο Jerry Reinsdorf (ιδιοκτήτης των Chicago Bulls) και ο προπονητής Phil Jackson συμφώνησαν να επιτρέψουν σε ένα κινηματογραφικό συνεργείο της NBA Entertainment να ακολουθήσει την ομάδα για όλη τη σεζόν. Το αποτέλεσμα ήταν ένα αξιοσημείωτο πορτρέτο ενός μοναδικού παίκτη και μίας πετυχημένης ομάδας – ένα πορτρέτο που αποκαλύφτηκε, περισσότερες από δύο δεκαετίες μετά, με το The Last Dance!
5 O.J.: Made in America
Το βραβευμένο με OSCAR ντοκιμαντέρ του ESPN αναφέρεται στο χρονικό της πολύκροτης δίκης του κορυφαίου αθλητή του αμερικανικού football στα 90s, Ο. Τζ. Σίμπσον. Mέσα από συνεντεύξεις, αρχεία, ειδησεογραφικές εκπομπές, ηχητικά και οπτικοακουστικά ντοκουμέντα, το ντοκιμαντέρ – σε σκηνοθεσία και παραγωγή του Εζρά Έντελμαν – παρουσιάζει πώς ο Σίμπσον από την ανέλιξή του σε είδωλο του αμερικάνικου football έφτασε το 1994 να καθίσει στο εδώλιο κατηγορούμενος για τη δολοφονία της συζύγου του, Νικόλ Μπράουν και του φίλου της, Ρόναλντ Γκόλντμαν.
Παράλληλα με την εξιστόρηση της υπόθεσης, το ντοκιμαντέρ σκιαγραφεί και όλο το κοινωνικό παρασκήνιο της περιόδου στις ΗΠΑ, όπου επικρατούσαν αυξημένες εντάσεις εξαιτίας των φυλετικών διακρίσεων, αλλά και συγκρούσεις μεταξύ της αστυνομίας και της κοινότητας των Αφροαμερικανών. Τη μαρτυρία τους για την άνιση μεταχείριση των Αφροαμερικανών στις ΗΠΑ καταθέτουν, μεταξύ άλλων, στο ντοκιμαντέρ ο θρύλος του ΝΒΑ, Καρίμ Αμπντούλ-Τζαμπάρ, ο οποίος το 1968 αρνήθηκε να συμμετάσχει με την εθνική των ΗΠΑ στους Ολυμπιακούς Αγώνες σε ένδειξη διαμαρτυρίας, καθώς και ο κορυφαίος πυγμάχος Μοχάμεντ Άλι, που με την έντονη πολιτική και κοινωνική του δράση αποτέλεσε σύμβολο για τα δικαιώματα της αφροαμερικανικής κοινότητας.
6 Hoop Dreams (1994)
Στο ντοκιμαντέρ του Steve James, περιγράφονται οι προσπάθειες δύο νεαρών αγοριών από το Σικάγο που προσπαθούν να παίξουν αρχικά στο κολέγιο και στη συνέχεια στο ΝΒΑ. “Είναι μία από τις καλύτερες ταινίες για τη ζωή στην Αμερική που έχω δει ποτέ στη ζωή μου” ήταν κάποια από τα λόγια του σημαντικού κριτικού Roger Ebert, αμέσως μετά την πρεμιέρα του Hoop Dreams στο φεστιβάλ του Sundance. Η ιστορία αυτών των δύο νεαρών αφρααμερικάνων που προσπάθησαν να δραπετεύσουν από την προδιαγεγραμμένη μοίρα τους και να φτάσουν στο NBA, είναι συγκινητική. Ταξιδεύουν καθημερινά για 5 χρόνια από τα γκέτο του Σικάγου στα προάστια για να παίξουν μπάσκετ σε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα, κάνοντας τα πάντα για να παίξουν επαγγελματικά. Η μπασκετική εκδοχή του αμερικάνικου ονείρου σε ένα συγκλονιστικό κοινωνικό doc.
7 Of Miracles and Men (2015)
Η ιστορία μιας από τις μεγαλύτερες στην ιστορία του αθλητισμού. Το βράδυ της Παρασκευής στη λίμνη Πλάσιντ της Νέας Υόρκης, μια ομάδα αμερικανών κολλεγιόπαιδων συγκλόνισε τη σοβιετική εθνική ομάδα, 4-3 στους χειμερινούς ολυμπιακούς αγώνες χόκεϊ το 1980. Οι Αμερικανοί δεν μπορούσαν παρά να πιστέψουν στο θαύματα εκείνο το βράδυ και όταν τα μέλη της Ομάδας ΗΠΑ κέρδισαν το χρυσό μετάλλιο δύο ημέρες αργότερα, έγιναν η ομάδα της χρονιάς. Υπήρξαν πολλές ιστορίες γι αυτό το χρυσό μεταλλιο χόκεϊ της USA Team στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Αυτό το ντοκιμαντέρ όμως είναι από τη σκοπιά των Σοβιετικών και είναι εντελώς συναρπαστικό.
8 Venus VS. (2013)
Ο σκηνοθέτης Ava DuVernay (Selma, A Wrinkle in Time) αποτίει φόρο τιμής στον ρόλο της Venus Williams στον αγώνα για ισότητα στις αμοιβές.
9 Ice Guardians (2006)
Το χόκεϊ στον πάγο, για όλους εμάς τους άσχετους με το άθλημα, έχει θέσεις ανάλογες με το ποδόσφαιρο. Τερματοφύλακας, πλάγιοι αμυντικοί, κεντρικοί, εξτρέμ. Έχει ωστόσο κι άλλη μία θέση που δεν δηλώνεται, ούτε υπάρχει συγκεκριμένος χώρος στον αγωνιστικό χώρο γι' αυτή. Δεν είναι αναγνωρισμένη και μάλιστα κινδυνεύει συνέχεια να καταργηθεί, αφού πολύ συχνά η κοινή γνώμη και τα media την κατακρίνουν. Αυτή είναι η θέση του enforcer, σε ελεύθερη μετάφραση ο τύπος στην ομάδα που αναλαμβάνει να δέρνει. Είναι ο τραμπούκος, ο σκληρός, ο έτοιμος για καυγά. Είναι μία βρώμικη δουλειά, αλλά κάποιος πρέπει να την κάνει. Και το ντοκιμαντέρ Ice Guardians ρίχνει φως σε έναν από τους πλέον αμφιλεγόμενους παίκτες στην ιστορία των σπορ.
10 The Life and Times of Hank Greenberg (1998)
Ένα νοσταλγικό και χιουμοριστικό πορτρέτο ενός από τους μεγαλύτερους παίκτες του μπέιζμπολ που έζησε ποτέ και τη σημασία που είχε για τους Αμερικανούς Εβραίους.
11 The Battered Bastards of Baseball (2014)
Οι Portland Mavericks ανήκαν κάποτε στον ηθοποιό του Hollywood, Bing Russell, και χωρίς καμία σχέση με κάποια ομάδα της μεγάλης λίγκας, χρειάστηκε να πλοηγηθούν στον κόσμο της δεύτερης κατηγορίας με μοναδικά όπλα τις ικανότητές τους και την αγάπη τους για το άθλημα. Η βραβευμένη παραγωγή είναι οικογενειακή υπόθεση, με τον πασίγνωστο Kurt Russell, γιο του Bing, μπροστά και πίσω από την κάμερα, και τους εγγονούς του Bing, Chapman και Maclain Way στη σκηνοθεσία.
12 Fire in Babylon (2011)
Υπέροχο ντοκιμαντέρ για το κρίκετ στην Καραϊβική κατά τα 70s, με όλες τις κοινωνικές και πολιτικές προεκτάσεις του φυσικά. Και βέβαια, σε περίπτωση που αμφέβαλε κανείς, με τίγκα ολντσκουλάδικο reggae/dub/ska soundtrack.
13 The Best That Never Was (2010)
Έχετε ακούσει ποτέ για τον Marcus Dupree; Ακριβώς.
14 Dare to Dream (2005)
Το ντοκιμαντέρ δείχνει πώς η Εθνική Ομάδα των Γυναικών των ΗΠΑ δημιούργησε ένα νέο έθνος οπαδών, αναζήτησε τις ευκαιρίες εκεί όπου δεν υπήρχαν και έκαναν επανάσταση στο χώρο του γυναικείου ποδοσφαίρου. Θα δεις πώς αυτή η ομάδα ξεπέρασε τις προκαταλήψεις του φύλου και την έλλειψη ενδιαφέροντος από το αμερικανικό κοινό και δημιούργησε μια ποδοσφαιρική κοινότητα στο μέλλον.
15 Kobe Bryant's Muse (2015)
Ο αθλητής που λατρεύτηκε σε όλο τον κόσμο όχι μόνο για τις μαγικές του επιδόσεις κάτω από τα καλάθια, αλλά και την ακεραιότητα του χαρακτήρα του, το πάθος για το άθλημα που υπηρέτησε και το ήθος του, μιλάει για το πώς ξεκίνησε το μπάσκετ, τις απογοητεύσεις που είχε στην πορεία του, τις αμφισβητήσεις, τους τραυματισμούς και το πώς τελικά κατάφερε να ξεπεράσει εμπόδια που φαίνονταν ανυπέρβλητα και να απογειώσει την καριέρα του.
16 The U (2009)
Πολύ πριν από την κουλτούρα του χιπ χοπ να γεμίζει τον αέρα της Αμερικής, οι Miami Hurricanes δίδαξαν «αξίες δρόμου και κουράγιο στα σαλόνια της Αμερικής», γράφει ο σκηνοθέτης Μπίλι Κόρμπεν. Κέρδισαν τέσσερις εθνικούς τίτλους μεταξύ 1983 και 1991.
17 On Any Sunday (1971)
Αν νιώθεις αγάπη για τη μοτοσυκλέτα, τους offroad αγώνες, τις βόλτες ή και το MotoGP, τότε σίγουρα είναι μια ταινία που θέλεις να δεις! Πρόκειται για ένα συναρπαστικό documentary για τους δύο τροχούς και τους αναβάτες τους, που γύρισε ο film-maker Bruce Brown και ήταν η πρώτη ταινία που έγινε ποτέ για τους μοτοσυκλετιστές. Σε παραγωγή του θρυλικού ηθοποιού Steve McQueen, αυτή η ταινία εξερευνά τον κόσμο των αγώνων μοτοσικλετών και τα μοναδικά ταλέντα που απαιτούνται για τους αναβάτες. Σχεδόν 45 χρόνια μετά, η κουλτούρα των δύο τροχών είναι πιο ζωντανή από ποτέ, και ο γιος του Bruce, o σκηνοθέτης Dana Brown, κάνει το remake –On Any Sunday: The Next Chapter παρουσιάζοντας τη σκηνή μέσα από ονόματα-θρύλους όπως ο τολμηρός Robbie Maddison και ο πρωταθλητής Μarc Marquez.
18 Tyson (2009)
Αυτή είναι η ιστορία του Mike Tyson με τα δικά του λόγια.
19 Momentum Generation (2019)
Δεν πρόκειται για σέρφινγκ. Αφορά τη φιλία και τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι διασχίζουν αυτόν τον χώρο μεταξύ της παιδικής ηλικίας και της ενηλικίωσης.
20 The Great Alone (2015)
Γυρισμένο στην αρκτική έρημο της Αλάσκας, αυτή η ταινία αφηγείται την εμπνευσμένη ιστορία επιστροφής του πρωταθλητή αγωνιστικού ελκήθρου, Lance Mackey.
21 You Don’t Know Bo (2012)
Ο Μπο Τζάκσον ήταν αθλητής με τον ίδιο τρόπο όπως ο Γουίλιαμ Σαίξπηρ ήταν συγγραφέας. Δεν θα βρεις τον Τζάκσον σε καμία λίστα με τους καλύτερους παίκτες του μπέιζμπολ ή ποδοσφαίρου που πέρασαν ποτέ, αλλά θεωρείται μοναδική φιγούρα στον αθλητισμό. Κάποιος που θα μπορούσε να κάνει το φαινομενικά αδύνατο, ο Bo το έκανε να φαίνεται παιχνίδι. Ήταν ένας αληθινός υπερήρωας, που ο τραυματισμός του τερμάτισε γρήγορα και άδοξα την καριέρα του.
22 No No: A Dockumentary (2014)
Υποψήφιο για το βραβείο Grand Jury για το καλύτερο ντοκιμαντέρ στο Sundance Film Festival. Υποψήφιο για το Βραβείο κοινού για το Favorite Festival στο SXSW Film Festival. Μέσα από οικείες ιστορίες και αρχειακό υλικό, αποκαλύπτεται η ζωή του Ντόκ Έλις που στις 2 Ιουνίου 1970 έριξε μια αχτύπητη βολή αλλά αργότερα παραδέχτηκε ότι το πέτυχε λόγω της επήρρειάς του LSD.
23 No Crossover: The Trial of Allen Iverson (2011)
Η εντυπωσιακή ιστορία για το πώς το μέλλον του μπασκεπολίστα Allen Iverson σχεδόν εκτροχιάστηκε από μια κατηγορία επίθεσης και πώς η δίκη του ήταν η αφορμή να χωριστεί η πόλη του Hampton στη Virginia στα δύο. Βέβαια δεν είναι ακριβώς μπασκετικό ντοκιμαντέρ, μιας και αναφέρεται κυρίως στον καυγά στο μπόουλινγκ, ένα περιστατικό που σημάδεψε για πάντα τη ζωή του 17χρονου Allen Iverson.
24 The Crash Reel (2013)
Η αληθινή ιστορία του snowboarder Κέβιν Πιρς, ο οποίος κατά τη διάρκεια της προπόνησης για τη συμμετοχή του στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2010 τραυματίστηκε στο εγκέφαλο. Με τη βοήθεια της οικογένειάς του κατάφερε να αποκαταστήσει την κατεστραμμένη του ζωή αλλά όταν αποφάσισε να επιστρέψει στο άθλημα του, κανείς δεν ήταν σύμφωνος με την γεμάτη κινδύνους απόφασή του. Επίσημη συμμετοχή στο Φεστιβάλ του Σάντανς, της Λούσι Γουόκερ.
25 Survive and Advance (2012)
“Μην τα παρατάς. Μην τα παρατάς ποτέ.” Το 1983, το NC State Wolfpack, υπό την καθοδήγηση του Jim Valvano, «επέζησε και προχώρησε» (Survive and Advance) κατά τη διάρκεια του March Madness, κερδίζοντας εννέα συνεχόμενα παιχνίδια στη σειρά (επτά από τα οποία έχαναν στο τελευταίο λεπτό) και έχοντας μία από τις πιο συναρπαστικές νίκες που έχει ζήσει ποτέ ομάδα. Στο απίθανο ταξίδι τους, έπρεπε να νικήσουν τον Michael Jordan και τον τρεις φορές Εθνικό Παίκτη της Χρονιάς Ralph Sampson. Και τότε, αυτή η ομάδα που μόλις έφτασε στο τουρνουά έπρεπε να ανέβει εναντίον του «Phi Slama Jama» τη Νο 1 εθνική ομάδα στο Χιούστον. Μια ομάδα γεμάτη ταλέντο, συμπεριλαμβανομένων των κορυφαίων 50 παικτών NBA Hakeem Olajuwon και Clyde Drexler. Σε όλο αυτό το ταξίδι, ο ηγέτης τους Coach Jimmy V ανέφερε με συνέπεια και με πάθος το μάντρα του “Survive and Advance!”
26 Once in a Lifetime: The extraordinary story of the New York Kosmos (2006)
Ένα ταξίδι στην ποδοσφαιρική ιστορία μας προσφέρει αυτό το ντοκιμαντέρ που ασχολείται με την πρώτη αμερικανική λίγκα που διοργάνωσε πρωτάθλημα στη Βόρεια Αμερική. Μια από τις πρωταγωνίστριες ομάδες ήταν η Kosmos της Νέας Υόρκης στην οποία έπαιξε και ο θρυλικός Πελέ και ήταν τόσο μεγάλη ομάδα όσο οι Rolling Stones.
27 The Barkley Marathons: The Race That Eats its Young (2014)
Ο Μαραθώνιος του Μπέρκλεϊ, είναι ο πιο σκληρός και δύσκολος αγώνας ολόκληρου του κόσμου, ένας αγώνας που στα 25 πρώτα χρόνια που γινόταν μόλις δέκα άνθρωποι κατάφεραν να ολοκληρώσουν! Με τόσο κινηματογραφικό προφίλ, ο αγώνας του Μπέρκλεϊ δεν θα μπορούσε να μην γίνει ταινία και ετούτο εδώ το ντοκιμαντέρ είναι ό,τι πρέπει για να μάθεις για αυτή την τρελή και παλαβή διαδρομή.
28 The Heart of the Game (2005)
Η πορεία μιας ομάδας μπάσκετ γυναικών από την αφάνεια στην καταξίωση. Δεν είναι μόνο η πορεία προς την επιτυχία αλλά και το κίνητρο που αποκτούν οι παίκτριες αυτές και πώς αυτό προβάλλεται από την ταινία αλλά και μια δεύτερη ιστορία, αυτή της Νταμέλια Ράσελ, η οποία θα δώσει δικαστική μάχη για να μπορέσει να ενισχύσει την ομάδα της. Ο σκηνοθέτης ακολούθησε έξι χρόνια την ομάδα στο παρκέ, στα αποδυτήρια, παντού, για να μπορέσει να μεταφέρει πιστά την ιστορία αυτή.
29 June 17, 1994
Αυτή η ταινία εναλλάσσεται μεταξύ το κυνηγητό της αστυνομίας για τον O.J. Simpson και τη δολοφονία της γυναίκας του και του συντρόφου της, η τελετή έναρξης του Παγκόσμιου Κυπέλλου στο Σικάγο, το τέλος της καριέρας του Άρνολντ Πάλμερ στις ΗΠΑ. Τι μέρα!
30 Knuckle (2011)
Ένα ταξίδι 12 ετών στον βάναυσο και μυστικό κόσμο των Ιρλανδών Ταξιδιωτών, όπου τα επιχειρήματα μεταξύ αντίπαλων φυλών συχνά διευθετούνται μέσω τελετουργικών, γυμνών αγώνων.
31 Minding the Gap (2018)
Υποψήφιο για Όσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ, το «Minding the Gap» είναι ένα ηλεκτρισμένο χρονικό επώδυνης ενηλικίωσης που βρίσκει τον πρωτοεμφανιζόμενο σκηνοθέτη Bing Liu να επιστρέφει στο Rust Belt, τη γενέτειρά του, η οποία φέρει εμφανή τα σημάδια δεκαετιών οικονομικής ύφεσης. Πασχίζοντας να κατανοήσει γιατί τόσοι και τόσοι από τους συντρόφους του στην τοπική κοινότητα των skateboarders το έσκασαν από τα σπίτια τους όταν ήταν μικροί, ο Bing ακολουθεί τον 23χρονο Zack την ώρα που γίνεται πατέρας και τον 17χρονο Keire ενώ αποκτά την πρώτη του πραγματική δουλειά. Κινηματογραφημένο μέσα σε διάστημα 12 ετών, το εντυπωσιακό αυτό ντεμπούτο εξερευνά με συγκινητικό τρόπο τις ανοιχτές πληγές που σκιάζουν τις σχέσεις μας με τους γονείς μας, τις θεραπευτικές ιδιότητες μιας σανίδας skate και τον υπέροχο τρόμο της πρώτης επαφής με την ενήλικη ζωή. Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ του Σάντανς.
32 One Day in September (1999)
Οι Αγώνες του Μονάχου του 1972 που έγιναν οι Ολυμπιακοί Αγώνες του τρόμου. Η λεγόμενη Σφαγή του Μονάχου έγινε κατά τη διάρκεια των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 1972, όταν μέλη της Ισραηλινής αποστολής έπεσαν θύματα απαγωγής από την παλαιστινιακή τρομοκρατική οργάνωση Μαύρος Σεπτέμβρης. Η απαγωγή έληξε με αποτυχημένη επέμβαση της γερμανικής αστυνομίας, κατά την οποία σκοτώθηκαν 9 αθλητές, ένας αστυνομικός και πέντε από τους απαγωγείς. Μαζί με τους δυο αθλητές που είχαν δολοφονηθεί νωρίτερα, ο τελικός απολογισμός έφτασε τους 17 νεκρούς. Στο ντοκιμαντέρ One Day in September αναφέρεται ότι η ασφάλεια στο χωριό των αθλητών ήταν σκοπίμως χαλαρή και πολλές φορές οι αθλητές έρχονταν ή έφευγαν από το Χωριό χωρίς να προσκομίζουν την απαραίτητη ταυτότητα. Πολλοί αθλητές παρέκαμπταν τα σημεία ελέγχου της ασφάλειας και σκαρφάλωναν πάνω από τους φράχτες που περιέβαλλαν το Χωριό.
33 Elway to Marino (2013)
Έξι quarterbacks επιλέχθηκαν στον πρώτο γύρο του NFL το 1983, αλλά είναι το ενδιάμεσο δράμα που κάνει αυτό το ντοκιμαντέρ τόσο διασκεδαστικό.
34 Unforgivable Blackness: The Rise and Fall of Jack Johnson (2004)
Πριν από έναν αιώνα, ο Τζάκσον Τζόνσον ήταν ο πιο διάσημος Αφρικανικός Αμερικανός στη Γη. Πρόκειται για ντοκιμαντέρ δύο επεισοδίων με την άνοδο και την πτώση του heavyweight Jack Johnson. Πάλευε και εκείνος για τα ίσα δικαιώματα των ανθρώπων.
35 Nine Innings From Ground Zero (2004)
Τα αθλήματα μας βοηθούν να θεραπευτούμε; Στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, η Νέα Υόρκη έγινε ο τόπος της τρομοκρατικής επίθεσης, όταν μια ομάδα εξτρεμιστών κατέστρεψε τους δίδυμους πύργους του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου. Η επίθεση έπληξε τη Νέα Υόρκη, καθώς και ολόκληρη τη χώρα (και τους φίλους τους σε όλο τον κόσμο), αλλά ένα απροσδόκητο γεγονός βοήθησε στη θεραπεία λίγες εβδομάδες αργότερα. Οι New York Yankees, το πολυετές εργοστάσιο του μπέιζμπολ του Big Apple, είχαν απολαύσει μια ισχυρή σεζόν και βρέθηκαν να εκπροσωπούν το Αμερικανικό Πρωτάθλημα στην Παγκόσμια Σειρά του 2001, με τους νεοσσούς της Αριζόνα Diamondbacks ως πρωταθλητές της Εθνικής Λίγκας. Τρία από τα επτά παιχνίδια της σειράς είχαν προγραμματιστεί να παιχτούν στο Yankee Stadium, μόλις εννέα μίλια μακριά από το Ground Zero, και τόσο οι Yankees όσο και ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης Rudy Giuliani αποφάσισαν ότι παρά τις επιθέσεις, τα παιχνίδια θα συνεχιστούν.
36 Tokyo Olympiad (1965)
Ο Γιοσινόρι Σακάι, μαθητής που γεννήθηκε στη Χιροσίμα την ημέρα της πτώσης της πρώτης ατομικής βόμβας, μεταφέρει με τον φακό την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων. Αυτή η ταινία ανατέθηκε από την ιαπωνική κυβέρνηση κατά τη διάρκεια των θερινών Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο του 1964, και το αποτέλεσμα είναι μια μάλλον καλλιτεχνική λήψη αθλημάτων.
37 Undefeated (2011)
Το φιλμ καταγράφει την προσπάθεια ενός χαρισματικού εθελοντή προπονητή του ράγκμπι να μεταμορφώσει την μαθητική ομάδα ποδοσφαίρου στο Μέμφις έπειτα από μια χρονιά ηττών. Τελικά η ομάδα καταφέρνει να μετατραπεί σε μια ακαδημαϊκή αθλητική ομάδα, ενώ το ντοκιμαντέρ απέσπασε βραβείο Όσκαρ. «Το ποδόσφαιρο δεν χτίζει χαρακτήρα, αλλά τον αποκαλύπτει» λέει ο προπονητής των παιδιών Bill Courtney, συνοψίζοντας αυτό που ουσιαστικά προβάλλει το φιλμ. Το Undefeated, σε σκηνοθεσία Ντάνιελ Λίντσεϊ και Τ. Τζ. Μάρτιν (K), έλαβε Όσκαρ για το καλύτερο ντοκιμαντέρ.
38 Dogtown and Z-Boys (2001)
Η άνοδος του skateboard μέσω του φακού μιας πρωτοποριακής ομάδας οκτώ εφήβων από το Dogtown (δηλ. τις γύρω περιοχές της Santa Monica και της Venice της Καλιφόρνια).
39 Touching the Void (2003)
Βραβευμένο με Όσκαρ. Οι Βρετανοί Joe Simpson και Simon Yates ήταν οι πρώτοι ορειβάτες που δοκίμασαν να κατακτήσουν την κορυφή αναρριχόμενοι στις περουβιανές Ανδεις το 1985. Αν και ικανότατοι ορειβάτες, στην προσπάθειά τους, ο Simpson τραυματίστηκε πέφτοντας από ένα μικρό ύψος και σπάζοντας το πόδι του. Η ανύψωση του τραυματία δεν θα είχε κάποιο όφελος καθώς δεν είχε τη δύναμη να στηριχτεί στα απότομα βράχια. Μετά από ένα νέο κακό χειρισμό του Yates, ο Simpson έπεσε ακόμα περισσότερο και μοναδική λύση ήταν να κόψουν το σχοινί που τους ένωνε, για να μην καταλήξουν και οι δύο στο βάθος του γκρεμού. Τίποτε δεν έδειχνε πως ο Simpson θα μπορούσε να επιβιώσει από την πτώση. Κι όμως, κατάφερε να σωθεί
40 Once Brothers (2010)
Για τους λάτρεις της πορτοκαλί μπάλας, μια αναδρομή στη μεγάλη ομάδα της ενωμένης Γιουγκοσλαβίας και πως ο πόλεμος επηρέασε τη δυναμική αυτής της ομάδας και τις σχέσεις μεταξύ των παικτών της, ιδιαίτερα των Σέρβων και Κροατών. Ιδιαίτερη μνεία στην τραγική προσωπικότητα και τη ζωή του Ντράζεν Πέτροβιτς.
41 The King of Kong: A Fistful of Quarters (2007)
Τα ντοκιμαντέρ δεν χρειάζεται να πουν την ιστορία για κάτι που καταστρέφει τη γη για να έχει επιπτώσεις. Στην πραγματικότητα, μερικές φορές οι πιο διασκεδαστικές ιστορίες είναι αυτές που γνωρίζεις λιγότερο – όπως ο κόσμος του ανταγωνιστικού παιχνιδιού arcade. Δεν χρειάζεται να έχεις παίξει το Donkey Kong για να το βρεις αυτό το ντοκιμαντέρ συναρπαστικό – απλά πρέπει να είσαι πρόθυμος να μπεις στον κόσμο των στοών, της νίκης, της ήττας, της παραβίασης των κανόνων και της αναμέτρησης. Κάποιοι μπορεί να διαφωνούν να το συμπεριλάβουν στη λίστα με τα καλύτερα αθλητικά ντοκιμαντέρ αλλά σίγουρα έχει όλα τα στοιχεία ενό, ήρωα (Steve Wiebe), ενός κακού (Billy Mitchell) και πλοκής.
42 Murderball (2005)
Μια βαθιά ματιά στον γρήγορο κόσμο του ράγκμπι με αναπηρικά αμαξίδια, γνωστά και ως killball.
43 Beyond the Mat (1999)
Μια ματιά στα παρασκήνια του κόσμου της pro πάλης που επικεντρώνεται κυρίως σε τρεις άντρες: στον μύθο Terry Funk, στον τολμηρό Mick Foley και στον πρώην αστέρα “The Snake” Τζέικ Ρόμπερτς.
44 Pumping Iron (1977)
Οι Arnold Schwarzeneger και Lou Ferrigno σε πρωταγωνιστικούς ρόλους σε αυτήν την εμβληματική ταινία για τον κόσμο του επαγγελματικού bodybuilding. Η ταινία αναφέρεται επίσης στους bodybuilders Franco Columbu και Mike Katz, Ken Waller, Ed Corney, του Serge Nubret και άλλων διάσημων bodybuilders της εποχής. Τα γυρίσματα της ταινίας κράτησαν 100 ημέρες αλλα οι παραγωγοί της ταινίας αναγκάστηκαν να τερματίσουν τη παραγωγή για 2 χρόνια λόγω έλλειψης κεφαλαίου. Η ταινία έγινε επιτυχία στο box office, κάνοντας το Schwarzenegger διάσημο ενώ έπαιξε επίσης μεγάλο ρόλο για τη διάδοση της κουλτούρας του bodybuilding, το οποίο ήταν κάπως στο περιθώριο εκείνη την εποχή, και οδήγησε στη γυμναστική τρέλα της δεκαετίας του 1980. Μετά την κυκλοφορία της ταινίας, σημειώθηκε σημαντική αύξηση στον αριθμό των εμπορικών γυμναστηρίων στις ΗΠΑ.
45 Diego Maradona (2019)
Τα περισσότερα ντοκιμαντέρ χρησιμοποιούν συνεντεύξεις για να αναπτύξουν την αφήγηση, αλλά ο σκηνοθέτης Asif Kapadia βασίζεται αποκλειστικά σε αρχειακά πλάνα και το αποτέλεσμα είναι μια συγκλονιστική ματιά σε έναν από τους πιο διάσημους ποδοσφαιριστές που πέρασαν ποτέ.
46 Free Solo (2018)
Το βραβευμένο με Oscar και BAFTA Kαλύτερου Ντοκιμαντέρ «Free Solo» έρχεται σε αποκλειστική πρεμιέρα στο National Geographic. Η κάμερα των Ελίζαμπεθ Τσάι Βασαρέλι και Τζίμι Τσιν ακολουθεί την παράτολμη απόπειρα αναρρίχησης του Άλεξ Χόνολντ στο βράχο El Capitan, του πρώτου αναρριχητή στην ιστορία που κατόρθωσε να φτάσει στην κορυφή του γρανιτένιου βράχου ύψους 915 μέτρων, χωρίς να φοράει εξοπλισμό ασφαλείας, σχοινί ή ιμάντες. Ο άφοβος Χόνολντ προκαλεί τα ανθρώπινα όρια σε μία επική διαδρομή με στόχο την κατάκτηση της τελειότητας, παραβλέποντας το θανάσιμο κίνδυνο της επιχείρησης αυτής και κατακτώντας τελικά την κορυφή του εντυπωσιακού βράχου στο Γιοσέμιτι των ΗΠΑ.
47 The Endless Summer (1966)
Το ντοκιμαντέρ-θρύλος του Μπρους Μπράουν του 1966, η πιο καλοκαιρινή ταινία όλων των εποχών, η αποθέωση του σερφ και του τέλειου κύματος. Αναζητώντας το τέλειο κύμα, ο Μπρους Μπράουν ταξίδεψε, μαζί με τους Μάικ Χίνσον και Ρόμπερτ Όγκαστ, δύο από τους καλύτερους σέρφερ της δεκαετίας του ’60, από την Καλιφόρνια στην Γκάνα, στο Κέιπ Τάουν και στο Ντέρμπαν της Νότιας Αφρικής, και από εκεί στην Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, την Ταϊτή, τη Χαβάη και πίσω στην Καλιφόρνια. Γιατί; Επειδή κάπου στον κόσμο, πάντα είναι καλοκαίρι! Ο ίδιος ο Μπράουν είχε ξεκινήσει να κάνει σερφ στις αρχές της δεκαετίας του ’50. Μάλιστα, αποτύπωνε τις εμπειρίες του ίδιου και των φίλων του, τραβώντας φωτογραφίες και φιλμ 8mm, που τα έστελνε στη μητέρα του, προκειμένου να την πείσει για τη γοητεία ενός αθλήματος που, έως τότε, έμοιαζε απλώς με χαμένο χρόνο. Η πρώτη του surf movie, διάρκειας μίας ώρας, προβλήθηκε στο κατάστημα του Ντέιλ Βέλζι στη Venice Beach της Καλιφόρνια, με είσοδο 25 σεντς.
48 Hillsborough (2014)
Ο τραγικός απολογισμός της καταστροφής του Hillsborough Stadium το 1989, στην οποία 96 οπαδοί συνεθλίβησαν μέχρι θανάτου λόγω συνωστισμού.
49 Baseball (1994)
Με διάρκεια 19 ωρών, επιτρέπει στον βραβευμένο σκηνοθέτη Ken Burns να διηγηθεί την ιστορία του μπέιζμπολ από την αρχή και το ρόλο που κατέχει στην αμερικανική κοινωνία σήμερα.
50 Senna (2010)
Από τον βραβευμένο ντοκιμαντερίστα Asif Kapadia ('Amy', 'Diego Maradona'), το Senna αφηγείται την αξιοθαύμαστη πορεία του μύθου της Φόρμουλα 1, Ayrton Senna, από το ξεκίνημά του το 1984 μέχρι την τραγωδία του θανάτου του μία δεκαετία αργότερα. Το φιλμ του Kapadia όχι μόνο δεν είναι φτιαγμένο αυστηρά για τους φαν του σπορ, αλλά αποφεύγει παραδοσιακές πρακτικές των ντοκιμαντέρ για μία εντυπωσιακή κινηματογραφική προσέγγιση που χρησιμοποιεί αψεγάδιαστα υλικό από τα αρχεία της F1 που δεν είχε βγει νωρίτερα στη δημοσιότητα.