Είμαστε στην παραπάνω από ευχάριστη θέση να σας παρουσιάσουμε την αμαζόνα Έφη Κουτσάφτη, Πανελληνιονίκη στην Ιππική Αντοχή (και αρκετά ακόμα αθλήματα), με διακρίσεις και καλά πλασαρίσματα σε διεθνείς αγώνες. Υπήρξε μέλος της ομάδας Ιππικής Αντοχής του Σεΐχη του Ντουμπάι Αλ Μακτούμ, είναι η πρώτη Ελληνίδα που εκπροσώπησε την χώρα μας σε διεθνείς αγώνες Ιππικής Αντοχής, ενώ κατάφερε να πάρει την 22η θέση στο Παγκόσμιο Κύπελλο τον Αύγουστο στην Νορμανδία, σε έναν αγώνα που θεωρήθηκε από τους σκληρότερους που έχουν διεξαχθεί ποτέ… Η πεισματάρα Γιαννιώτισσα είναι το δικό μας φαβορί, για μια από τις πρώτες θέσεις στα αγαπημένα μας πρόσωπα που μας έδωσαν συνέντευξη.
Καλημέρα Έφη
Καλημέρα και σε σένα.
Από ποιά ηλικία ξεκίνησε η σχέση σας με την ιππασία;
Ίππευα από μικρή, καθότι κατάγομαι από τα Γιάννενα, όπου στα γύρω χωριά τα άλογα αφθονούν. Αθλητικά ξεκίνησα να ιππεύω σε σχετικά μεγάλη ηλικία, γύρω στα 25. Ξεκίνησα από βολτούλες, ενώ όποιο άλογο έβρισκα το ίππευα και κάπως έτσι ξεκίνησε η σχέση μου με το άθλημα.
Πως πήρατε την απόφαση να συμμετάσχετε σε αγώνες ανταγωνιστικά;
Βασικά οτιδήποτε έκανα στη ζωή μου από πολύ μικρή ηλικία, το έκανα ανταγωνιστικά. Όπως με τον στίβο -από τον οποίο ξεκίνησα- ή με την κωπηλασία όπου ήμουν πρωταθλήτρια και μέλος της Εθνικής Ομάδας. Γενικά οτιδήποτε κάνω, θέλω να είμαι καλή σε αυτό και να θέτω στόχους. Είναι κάτι που με κρατάει να συνεχίσω.
Είστε τελειομανής με την καλή έννοια δηλαδή;
Ναι, μπορείς να πεις πως είμαι τελειομανής.
Γιατί επιλέξατε την ιππική αντοχή έναντι άλλων πιο δημοφιλών αγωνισμάτων;
Ξεκίνησα με τα εμπόδια, όπου ασχολήθηκα αρκετά χρόνια και με πολλές διακρίσεις. Το μειονέκτημά τους είναι πως ένα αγώνας διαρκεί μόλις 2 λεπτά! Δηλαδή, αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να ταξιδέψω από τα Γιάννενα 8 ώρες, να φτάσω στην Αθήνα, να αγωνιστώ για δύο λεπτά και να επιστρέψω αυθημερόν!
Αυτό για εμάς ήταν δώρο-άδωρο, να δουλεύεις τόσο σκληρά και να προπονείσαι πολλές ώρες την ημέρα για έναν αγώνα δύο λεπτών. Ήταν πολύ λίγο για μένα, δεν μου έφτανε.
Με την ιππική αντοχή δένεσαι περισσότερο με το άλογο, περνάς παραπάνω χρόνο μαζί του και ιππεύεις πολύ περισσότερο από όσο ιππεύεις στα εμπόδια, ένας αγώνας μπορεί να διαρκέσει μέχρι και 12 ώρες. Σκληρό μεν και για εμάς και για τα άλογα, αλλά έχει διάρκεια.
Η καταπόνηση που υφίσταται το σώμα σας είναι μεγάλη και για εσάς όπως και για το άλογο. Πως «χαλυβδώνετε» το σώμα σας, ώστε να αντέξει όλες αυτές τις κακουχίες;
Δεν είναι κάτι το εύκολο γιατί πολλές φορές έχουμε να κάνουμε και με τα καιρικά φαινόμενα που είναι κάτι που μας δημιουργεί μεγάλη δυσκολία. Φαντάσου όταν βρέχει και κάνει κρύο, το νερό στεγνώνει πάνω σου και σίγουρα καταλήγεις να είσαι πιασμένος ολόκληρος! Αλλά και να μην βρέχει, για να διανύσουμε 160 χιλιόμετρα σε μία μέρα πρέπει να είμαστε πολύ fit. Την περίοδο δε που έχουμε μεγάλους αγώνες κάνουμε έξτρα προπόνηση, βάρη στο γυμναστήριο, κάνουμε τρέξιμο, θέλει σωστή διατροφή και το καλοκαίρι οι ηλεκτρολύτες είναι απαραίτητοι. Είναι πολύ απαιτητικό αυτό το κομμάτι, θέλει προσοχή, θέλει θυσίες…
Στην ιππική αντοχή η αφυδάτωση θεωρείται «πάθηση την δουλειάς», αν μπορούμε να την χαρακτηρίσουμε έτσι;
Ναι, η αφυδάτωση είναι πολύ επικίνδυνη και για τα άλογα και για τους αναβάτες. Το καλοκαίρι είναι η αφυδάτωση και τον χειμώνα οι κράμπες, θεωρούνται ο κίνδυνος της δουλειάς μας.
Δηλαδή για να ανταπεξέλθετε στην ιππική αντοχή και το cross training που χρειάζεται έχει παίξει μεγάλο ρόλο και η σχέση σας με τον στίβο.
Όλα έχουν παίξει ρόλο. Η σχέση μου με τον στίβο και ειδικά η σχέση μου με την κωπηλασία. Γενικά μαθαίνεις να αντέχεις, στις κακουχίες και στο κρύο. Όλα αυτά ήταν εφόδια ζωής για μένα. Έχω μάθει μια ζωή να είμαι στρατιωτάκι! Είναι πάρα πολύ σημαντικό. Με ρωτάνε συχνά: «Δεν κουράζεσαι, δεν πονάς;», αλλά όταν είσαι αθλητής από μικρός, πόσω μάλλον όταν κάνεις πρωταθλητισμό, έχεις συνηθίσει να λειτουργείς σαν στρατιωτάκι. Δεν είναι εύκολο όμως. Δεν έχεις γιορτές, δεν έχεις αργίες… Οι άνθρωποι που είναι δίπλα σου μπορεί να θέλουν διακοπές και εσύ αναγκάζεσαι να τους πεις: «δεν μπορώ έχω προπόνηση». Νιώθεις κάπως περίεργα.
Πως συνδυάζονται οι οικογενειακές υποχρεώσεις και οι πολλαπλοί ρόλοι που επωμίζεται μια μητέρα;
Δύσκολα. Δύσκολα γιατί οφείλεις να κρατάς τις ισορροπίες και γιατί οφείλεις να βρίσκεις χρόνο για όλα. Κάποιες φορές μπορεί να χρειαστείς να ξυπνάς και στις 5 το πρωί για να κάνεις τις δουλειές σου, να κόψεις χρόνο από την προπόνησή σου, ώστε να αφιερώσεις χρόνο στην κόρη σου. Το καλό είναι πως, επειδή η Άννα από μικρή ήταν πάντα κοντά στα άλογα -από 2 μηνών την είχα πάντα μαζί μου- έχει γίνει σύμμαχός μου, βοηθός μου και ο πιο αυστηρός κριτής. Πάντα έχω να δώσω λόγο. Με βοηθάει και με στηρίζει σε αυτό που κάνω.
Πόσο χρονών είναι η Άννα;
Είναι 11 ετών.
Οπότε αντιλαμβάνεται πλήρως τις δυσκολίες της δουλειάς σας.
Είναι μέλος του team (σ.σ. Διακρίνω μια μεγάλη χαρά και υπερηφάνια στα λόγια της που η κόρη της την βοηθάει)!
Της αρέσει της ίδιας η ιππασία;
Ναι της αρέσει. Δεν ξέρω σε ποιό επίπεδο θα το κάνει ή αν θα ασχοληθεί επαγγελματικά. Έχει πολλές γνώσεις, έχει πολύ καλό feeling, έχει καλό «μάτι» και ξέρει πάρα πολλά πράγματα.
Το βλέπει ανταγωνιστικά;
Ναι, το βλέπει ανταγωνιστικά γιατί της λένε για μένα «μπράβο για τη μαμά σου που πήρε μέρος στο παγκόσμιο, εκπροσωπεί την Ελλάδα» και άλλα παρεμφερή, με αποτέλεσμα να φοβάται λίγο την σύγκριση μήπως δεν τα καταφέρει στον ίδιο βαθμό όπως εγώ. Παρόλα αυτά, αγαπάει πολύ τα άλογα, είναι στο χώρο και δεν αποκλείω τίποτα…
Θα έχει και καλή δασκάλα.
Λένε πως κανένας αναβάτης δεν μπορεί να γίνει καλός δάσκαλος για το παιδί του. Κανένας δεν το έχει καταφέρει. Τα παιδιά μας τα στέλνουμε αλλού! Είναι δύσκολο γιατί περιπλέκονται οι ρόλοι, αυτός του γονέα με αυτόν του δασκάλου.
Στις Αραβικές χώρες όπου εργάστηκες, ένιωσες να σε αντιμετωπίζουν διαφορετικά, λόγω του γεγονότος ότι είσαι γυναίκα;
Η μεγάλη δυσκολία ήταν περισσότερο στην ελληνική επαρχίαμ όπου για να εδραιωθείς, πρέπει να έρθεις σε αντιπαράθεση με άντρες συναθλητές σου. Αυτό είναι κάτι που θέλει γερό στομάχι! Αργά ή γρήγορα όμως το αποδέχονται, γιατί αν μη τι άλλο μιλάνε τα αποτελέσματα από μόνα τους.
Όσον αφορά τους Άραβες, δεν αντιμετώπισα ποτέ πρόβλημα. Ξέρουν να σέβονται και τις γυναίκες και τους αθλητές γενικότερα (σ.σ. Δεν έσπασε απλά την προκατάληψη του μισογύνη Άραβα με το χαρέμι, το κατέρριψε!).
Ποιά είναι η νοοτροπία των Αράβων με τους αγώνες ιππασίας;
Είναι πολύ αυστηροί. Η ιππική αντοχή ξεκίνησε από εκεί, κάτι που τους κάνει απαιτητικούς, ενώ είναι εντελώς διαφορετική η τεχνική που χρησιμοποιούμε οι Ευρωπαίοι στα βουνά, από τους Άραβες στην έρημο. Ακόμα είναι εντελώς διαφορετικό το στυλ ιππασίας μεταξύ Ευρωπαίων και Αράβων. Γενικά δεν υπάρχει μέτρο σύγκρισης, είναι διαφορετικός κόσμος. Όμως κερδίζουν πολύ συχνά γιατί έχουν τα καλύτερα άλογα.
Είναι αυστηροί με τους αναβάτες τους και τα άλογα; Ή εμπιστεύονται απολύτως τον προπονητή που επέλεξαν και τον αφήνουν να ασχοληθεί απερίσπαστος;
Δεν το βλέπουν με αυτή την λογική, δεν είναι οι ιδιοκτήτες μιας αθλητικής ομάδας. Αν δεις κάποιον να ιππεύει εκεί κατά πάσα πιθανότητα είναι κάποιος Σεΐχης. Είναι στάτους η ιππασία, όπως υπάρχει και τίθεται ζήτημα σεβασμού και εμπιστοσύνης. Θέλει ο Σεΐχης να πάρει ένα άλογο και να καλπάσει; Ανεβαίνει επάνω στο άλογο και εκεί κανείς δεν έχει άποψη. End of story.
Περίμενα να το θεωρούν κάτι πολύ πιο σημαντικό από άθλημα.
Ουσιαστικά δεν το θεωρούν καν άθλημα. Είναι κάτι που πρέπει να γίνεται, Είναι παράδοση να έχουν στάβλους και να ιππεύουν. Αθλητικά μιλώντας όμως, κάποιες φορές δεν σέβονται πολύ τα άλογά τους και την καταπόνηση που αυτά υφίστανται. Είναι πιο σκληροί.
Από την σύντομη έρευνα που μπόρεσα να κάνω, είδα ότι αντίθετα εσείς δίνετε αρκετό βάρος στην σχέση σας με το άλογο και την ψυχολογία.
Πού το βρήκες (ρωτάει με έκπληξη); Ναι, το άλογο είναι συναθλητής (σ.σ. Ούτε θεωρώ, ούτε νομίζω, το άλογο είναι συναθλητής, είναι κάθετη), πρέπει να έχεις πολύ καλή σχέση μαζί του για να μπορέσεις να πάρεις όλα όσα έχει να σου δώσει. Αν είσαι άγριος ή άγαρμπος στην ίππευσή σου, δεν θα μπορέσεις να πάρεις το απόλυτο από το άλογο, ούτε καν θα πλησιάσεις (γελάει)!
Εγώ πιστεύω πως είναι 50-50. Μάλλον για να ακριβολογούμε είναι 70–30. Εβδομήντα τοις εκατό, παίζει ρόλο το άλογο και τριάντα εμείς. Εγώ μπαίνω στην διαδικασία να αντιμετωπίζω το άλογο σαν συναθλητή με τις ίδιες απαιτήσεις και τις ίδιες ανάγκες. Όταν σέβεσαι το άλογό σου, θα σε σεβαστεί και αυτό και θα προσπαθήσει ακόμα περισσότερο. Είναι πολύ σημαντικό, γιατί όταν ένα άλογο μπει στην διαδικασία να κάνει τόσο κόπο και τόσο μεγάλη απόσταση, θέλει να σκέφτεται θετικά και να πάρει κίνητρο από εσένα. Για να το πω πιο κατανοητά, το άλογο πρέπει να σε «γουστάρει». Πρέπει να το κερδίσεις με τον τρόπο σου και αυτό είναι που κάνω καλά σε εισαγωγικά. Πηγαίνω σε αγώνες και ανεβαίνω πάνω στο άλογο, την στιγμή που εκείνο είναι έτοιμο. Μέσα σε δύο λεπτά μπορώ να μπω στν ψυχολογία του και να δω πως θέλει το άλογο να το χειριστώ.
Με λίγα λόγια «μεταφράζετε» την επιθυμία του αλόγου.
Αυτό είναι το Α και το Ω στο άθλημά μας.
Τι υπομονή χρειάζεται αυτό το άθλημα;
Τεράστια. Αυτό το άθλημα με έχει διδάξει υπομονή, έχω κερδίσει πάρα πολλά γενικότερα από την ιππασία. Σαν χαρακτήρας δεν ήμουν ποτέ ιδιαίτερα υπομονετική, ήμουν άνθρωπος του στυλ «θέλω κάτι τώρα και θα το πάρω ή θα το καταφέρω τώρα». Όμως με τα άλογα μαθαίνεις πραγματικά να κάνεις υπομονή, είναι σαν να δουλεύεις και να συναναστρέφεσαι με ένα παιδί δύο ετών. Αλλά μόλις καταφέρεις και κερδίσεις το άλογο με την συμπεριφορά σου, μετά θα σου δώσει τον καλύτερό του εαυτό.
«Για να γίνεις επιτυχημένος ιππέας πρέπει να έχεις γαϊδουρινή υπομονή.» Θα μπορούσαμε να το κάνουμε και μπλουζάκι!
Αν θέλεις να είσαι επιτυχημένος σε αυτό που κάνεις… Όμως δεν αρκεί η υπομονή. Χρειάζεται να έχεις ταλέντο, να έχεις feeling, αφοσίωση στο άθλημά σου και να θέτεις στόχους. Μην ξεχνάμε την τύχη. Χρειαζόμαστε τύχη σε ότι και να κάνουμε.
Εφόσον καταλαβαίνετε τα άλογα σε βάθος, πιστεύετε ότι οι μικρές ηλικίες είναι ή δεν είναι κατάλληλες για να ασχοληθεί ένα παιδί με την ιππασία;
Ένα παιδί είναι καλό να ξεκινάει με την ιππασία γύρω στα 8. Άλλοι λένε στα 6. Εγώ θεωρώ από τα 8, γιατί τα βοηθάει πρακτικά η σωματική τους διάπλαση στα 8. Από εκεί και πέρα, όπως με όλα τα ζώα, έτσι και με το άλογο, το παιδί μαθαίνει να είναι υπεύθυνο. Όπως με τα σκυλάκια. Απλά χρειάζεται λίγη παραπάνω προσοχή με το άλογο, καθώς είναι μεγάλο ζώο, καμιά φορά μπορεί να σε πατήσει, μπορεί άθελά του να γίνει πιο «επικίνδυνο» (το τονίζει σε εισαγωγικά) σε σχέση με ένα κατοικίδιο. Αν και τα άλογα δεν είναι επικίνδυνα σε καμία περίπτωση.
Ένα μικρό παιδάκι μπορεί να είναι δίπλα στο άλογο, να πάει το άλογο να στρίψει χωρίς να το δει και να το πατήσει. Μπορεί να γίνει λάθος χειρισμός, το οτιδήποτε. Τα παιδιά σε αυτές τις ηλικίες μπορεί να είναι και λίγο φοβιτσιάρικα. Θέλουν λίγο παραπάνω προσοχή.
Δηλαδή τα άλογα όπως και τα σκυλιά «μυρίζουν» τον φόβο (σ.σ. Οι επιστήμονες δεν έχουν καταλήξει αν η ειδοποιός διαφορά είναι η αδρεναλίνη, το fight or flight mode δηλαδή ή παρατηρούν κινήσεις πανικού και αγχώνονται);
Τα άλογα σε μεγαλύτερο βαθμό. Το άλογο κατ'αρχάς, από την στιγμή που θα έρθεις δίπλα του, ξέρει αν μπορείς να το χειριστείς, αν το φοβάσαι, αν έχεις αυτοπεποίθηση, καταλαβαίνει τα πάντα. Τα πάντα. Ειδικά με το φόβο, όταν νιώθεις ανασφάλεια ή φόβο, το αντιλαμβάνεται και το εξωτερικεύει επί δύο ή επί τρεις φορές.
Ένας φοβισμένος αναβάτης δηλαδή, μπορεί να προκαλέσει από μόνος του λάθος κίνηση από το άλογο.
Ναι, ο φοβισμένος αναβάτης συνήθως προκαλεί, εκνευρισμό και λάθος κίνηση από το άλογο, το οποίο δεν τον εμπιστεύεται.
Στην Ελλάδα το άθλημα έχει συνδεθεί με μια πιο ελίτ καταγωγή ή το καθαυτό κόστος το καθιστά άθλημα της ελίτ;
Το άθλημα της ιππικής αντοχής είναι καινούριο στην Ελλάδα, μετράει μόνο 5 χρόνια. Εγώ προσωπικά έκανα μεγάλο αγώνα, έφερα κτηνίατρους, φτιάξαμε κανονισμούς από το μηδέν. Γενικά υπάρχουν αθλητές σε όλο τον κόσμο, είναι το δεύτερο πιο δημοφιλές άθλημα μετά τα εμπόδια. Το πιο ελπιδοφόρο είναι ότι έχει τεράστια νούμερα σε ανάπτυξη.
Ελίτ δεν θα το έλεγα. Ίσως επειδή γίνεται σε εξωτερικούς χώρους με λάσπες και νερά, έχει αέρα, έντονα καιρικά φαινόμενα δεν γίνεται να είναι ελίτ. Αν το συγκρίνεις με τα εμπόδια που είναι γυαλισμένοι και τα κοστούμια τους, τότε ναι αλλά μιλάμε για διαφορετικό πράγμα. Εμείς γεμίζουμε λάσπη. Η ιππική αντοχή μοιάζει σαν να τρέχει κανείς εντούρο ή κρος.
Η ιππική αντοχή είναι ένα συνεχώς αναπτυσσόμενο αθλημα που απευθύνεται κυρίως σε άτομα της επαρχίας. Είναι πολύ δύσκολο να κάνεις προπονήσεις στην Αθήνα. Όχι δύσκολο, ακατόρθωτο. Δεν υπάρχουν χώροι στην Αθήνα. Σε μια προπόνηση 20-30 χιλιομέτρων που να πας στην Αθήνα;
Για άλλη μια φορά πήγαμε σε μια επόμενη ερώτησή μου (σ.σ. έγινε πολλές φορές, είχαμε πολύ καλή ροή στην κουβέντα μας), οι προπονήσεις για ένα αγώνα 100 χιλιομέτρων θα είναι αντίστοιχα των 80 ή και των 100 στην λογική του στίβου;
Οι μεγάλοι αγώνες των 160 χιλιομέτρων, έχουν προπονήσεις μάξιμουμ 30 χιλιόμετρα την φορά.
Με λίγα λόγια μιλάμε για τεράστια υπερπροσπάθεια από τον αναβάτη και το άλογο, να υπερβαίνουν 5 φορές την απόσταση της προπόνησής τους.
Είναι τόσο μεγάλη η καταπόνηση, που αν διανύσεις 120 χιλιόμετρα, αυτό αντιστοιχεί σε κατηγορία αγώνα δύο αστέρων. Μια τέτοια προπόνηση θα έπαιρνε 10 ώρες και το άλογο θα τραυματιζόταν στα πόδια. Μόνο να φανταστείς μπορείς την καταπόνηση, όταν οι προπονήσεις είναι των 30 χιλιομέτρων και ο αγώνας των 160 χιλιομέτρων.
Θα μας μιλήσεις λίγο για το Παγκόσμιο του Αυγούστου;
Έγινε στις 23 Αυγούστου και ήταν η πρώτη φορά που η Ελλάδα είχε συμμετοχή στην Ιππική Αντοχή. Δεν νομίζω να ξαναγίνει (γελάει).
Ήσουν ευχαριστημένη με την επίδοσή σου στο Παγκόσμιο;
Πάρα πολύ και ειδικά επειδή ήταν πολύ τεχνική η διαδρομή. Συμμετείχαν 180 αθλητές από περίπου 90 χώρες. Στις πρώτες δύο στροφές αποκλείστηκαν όλα τα φαβορί. Εγώ αποκλείστηκα στα τελευταία 20 χιλιόμετρα λόγω γρατζουνιάς του αλόγου, καταλαμβάνοντας την 22η θέση. Που είναι πάρα πολύ καλό αποτέλεσμα.
Και από ατυχία.
Και από ατυχία ναι. Σε μια πολύ δύσκολη διαδρομή με ατυχήματα, θανάτους αλόγων πολλούς τραυματισμούς αθλητών… Το πιο δύσκολο Παγκόσμιο που έχει γίνει ποτέ. Παρόλα αυτά είμαι ικανοποιημένη με το αποτέλεσμα και ας είμαι πάρα πολύ σκληρή με τον εαυτό μου ως άνθρωπος.
Ποιό είναι το ταβάνι σου
Αν μου έκανες αυτήν την ερώτηση τον Μάϊο θα σου έλεγα ότι το Παγκόσμιο από μόνο του είναι όνειρο ζωής. Όχι να τερματίσω, να πάω. Ειδικά στην Ελλάδα που δεν υπάρχει πρωτάθλημα και είναι πολύ δύσκολο να προκριθείς. Ήθελα απλά να πάω, να ξεκινήσω τον αγώνα. Πηγαίνοντας εκεί κατάλαβα πως όποια θέση και να καταλάμβανα, πάντα θα υπήρχε κάτι παραπάνω να θέλω, να κυνηγήσω. Αν είχα τερματίσει 20η, θα έλεγα ότι στόχος μου είναι για την επόμενη φορά η δωδεκάδα.
Πόσο εύκολο είναι να προσελκύσεις χορηγούς;
Πάρα πολύ δύσκολο. Ειδικά στην Ελλάδα ΔΕΝ υπάρχουν. Στο εξωτερικό ιππεύοντας για τον Σεΐχη είχα πάρα πολλούς σπόνσορες. Εδώ είναι δύσκολα τα πράγματα. Αλλά χρειάζεται κάποιος άνθρωπος να ασχοληθεί με αυτό και εγώ είμαι αφοσιωμένη και απερίσπαστη στην δουλειά μου.
Σας ευχαριστούμε για τον χρόνο σας και καλή επιτυχία
Σας ευχαριστώ και εγώ.
Του Σοφοκλή Αρχοντάκη