Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι με λίγη αποτοξίνωση από τις κραιπάλες των γιορτών οι βλαβερές τοξίνες θα απομακρυνθούν από το σώμα τους, μαζί με τα ανεπιθύμητα περιττά κιλά και το λίπος, και θα νιώσουν πιο ενεργητικοί και καλύτεροι από ποτέ. Είναι όμως οι δίαιτες αποτοξίνωσης μια καλή επιλογή για έναν αθλητή;
Οι δίαιτες αποτοξίνωσης δεν διαθέτουν αξιόπιστα επιστημονικά στοιχεία για να αποδείξουν ότι όντως έχουν αποτέλεσμα και είναι ασφαλείς. Οι περισσότερες detox και αποτοξινωτικές δίαιτες είναι στερητικές και επομένως υπολείπονται των απαραίτητων θερμίδων, πρωτεϊνών και διαφόρων βασικών θρεπτικών συστατικών. Αυτό μπορεί να συμβάλει στην κόπωση και τη μείωση των επιδόσεων, οι οποίες είναι σημαντικές για τους αθλητές.
Χρειάζονται οι αθλητές αποτοξίνωση;
Η φιλοσοφία της αποτοξίνωσης βασίζεται στο ότι είμαστε εκτεθειμένοι σε περιβαλλοντικές τοξίνες, φυτοφάρμακα, αλλεργιογόνα, απόβλητα και φλεγμονώδεις ουσίες μέσω των τροφών που καταναλώνουμε καθημερινά. Αυτές οι τοξίνες υποτίθεται ότι συσσωρεύονται στο σώμα μας με την πάροδο του χρόνου, κολλώντας στο εντερικό τοίχωμα. Αυτό δημιουργεί φουσκώματα, κόπωση, πόνο στις αρθρώσεις και τους μυς και υπερβολικό βάρος.
Η αυστηρή τήρηση ενός προγράμματος αποτοξίνωσης υποτίθεται ότι απομακρύνει τις τοξίνες από το σώμα, καθαρίζει τα όργανα, τα κύτταρα και τους ιστούς, εξαλείφει τα υποπροϊόντα του οργανισμού και μειώνει τη φλεγμονή. Τα υποτιθέμενα αποτελέσματα περιλαμβάνουν απώλεια βάρους, βελτιωμένα επίπεδα ενέργειας, καλύτερη συγκέντρωση και μειωμένο κίνδυνο ασθενειών όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ο καρκίνος.
Παρόλο που δεν υπάρχουν πολλά επιστημονικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι ένα πρόγραμμα αποτοξίνωσης μπορεί να έχει αποτέλεσμα, υπάρχουν ωστόσο πολλές μαρτυρίες από ανθρώπους που λένε ότι αισθάνονται υπέροχα μετά από μία αποτοξίνωση. Κάθε πρόγραμμα αποτοξίνωσης είναι διαφορετικό. Οι περισσότεροι κόβουν το αλκοόλ, την καφεΐνη, το κάπνισμα, τα επεξεργασμένα τρόφιμα και τις τροφές που παράγονται με τη χρήση φυτοφαρμάκων ή ζιζανιοκτόνων. Κάποιοι επίσης λαμβάνουν συμπληρώματα ή detox ροφήματα ενώ και το χρονικό όριο του προγράμματος διαφέρει: κάποια ολοκληρώνονται σε 24 ώρες, ενώ άλλα μπορεί να διαρκέσουν περισσότερο από ένα μήνα.
Το σώμα κάνει μόνο του αποτοξίνωση
Σίγουρα ένα πρόγραμμα αποτοξίνωσης φαίνεται δελεαστικό, αλλά πραγματικά έχει αποτέλεσμα; Η αποτοξίνωση είναι δουλειά του σώματός σου, γίνεται φυσικά από τα όργανα του σώματος και κανονικά δεν πρέπει να χρειάζονται βοήθεια από ένα τέτοιο πρόγραμμα.
Για παράδειγμα το αναπνευστικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένων των τριχών της μύτης και της βλέννας στους πνεύμονές σου, φιλτράρει βλαβερές ουσίες όπως σκόνη και βακτήρια. Τα νεφρά φιλτράρουν περίπου δύο κιλά απόβλητα την ημέρα, τα οποία απορρίπτονται στα ούρα μας. Και το συκώτι μεταβολίζει τα φάρμακα και φιλτράρει το αίμα πριν κυκλοφορήσει στο υπόλοιπο σώμα.
Για κάποιον που θέλει να χάσει λίγα κιλά, ένα detox πρόγραμμα με χαμηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες σίγουρα θα τον βοηθήσει, αλλά η μεγαλύτερη απώλεια βάρους είναι νερό και όχι λίπος.
Οι δίαιτες αποτοξίνωσης δεν έχουν πρωτεΐνη
Οι οδηγίες για την ποσότητα πρωτεΐνών που απαιτείται για τη μυϊκή πρωτεΐνοσύνθεση είναι 20 έως 30 γραμμάρια ανά γεύμα (ανάλογα με τον τύπο της πρωτεΐνης που καταναλώνεται και την ηλικία ενός ατόμου). Όμως στις δίαιτες αποτοξίνωσης συνήθως η πρωτεΐνη είναι ελάχιστη ή και ανύπαρκτη. Η έλλειψη πρωτεΐνης αφορά ιδιαίτερα τους αθλητές επειδή μπορεί να επηρεάσει τη συγκράτηση της άλιπης σωματικής μάζας. Η ανεπαρκής πρόσληψη πρωτεϊνών δεν βοηθά στην αποκατάσταση μετά την προπόνηση και μπορεί να προκαλέσει τραυματισμό στους αθλητές. Επίσης, οι πρωτεϊνικές πηγές στις detox δίαιτες γενικά βασίζονται στις φυτικές πηγές, οι οποίες δεν παρέχουν τα απαραίτητα αμινοξέα. Για έναν αθλητή, το να παραμείνει για λίγες ημέρες χωρίς πρωτεΐνες δεν είναι επιβλαβής, αλλά δεν είναι και απαραίτητη.
Οι αθλητές έχουν ανάγκη από ενυδάτωση
Μια άλλη παγίδα με τις detox δίαιτες είναι η χρήση καθαρτικών για να βοηθήσουν το σώμα να αποβάλει τα κόπρανα. Οι αθλητές πρέπει να είναι καλύτερα ενυδατωμένοι από τους… κοινούς θνητούς, οπότε θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί σχετικά με τη χρήση οποιουδήποτε είδους καθαρτικού λόγω των αφυδατικών ιδιοτήτων τους.
Οι αθλητές χρειάζονται θερμίδες
Είναι αυτονόητο ότι οι αθλητές χρειάζονται περισσότερες θερμίδες από ότι ο μέσος άνθρωπος και τις χρειάζονται συνεχώς όταν προπονούνται καθημερινά. Η δίαιτα αποτοξίνωσης μειώνει δραστικά την πρόσληψη θερμίδων και μπορεί να αποβεί επιζήμια για την ψυχική και σωματική απόδοση. Οι αθλητές χρειάζονται συγκεκριμένες αναλογίες πρωτεϊνών, υδατανθράκων και λιπών και τα καθημερινά τους προγράμματα είναι μοναδικά, γεγονός που μπορεί να κάνει δύσκολη την αποτοξίνωση.
Τι συμβαίνει με την αθλητική απόδοση
Υπάρχουν ελάχιστα ή και καθόλου επιστημονικά στοιχεία που συνιστούν αποτοξίνωση για τη βελτίωση της αθλητικής απόδοσης. Θα ήταν ιδιαίτερα επικίνδυνο σε αγωνιστική περίοδο ένας αθλητής να δοκιμάσει κάτι τέτοιο επειδή μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την απόδοσή τους μειώνοντας τα αποθέματα γλυκογόνου και επηρεάζοντας τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
Εκτός από τα χαμηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν κόπωση, πονοκεφάλους και ζάλη, ένα άλλο μειονέκτημα της αποτοξίνωσης είναι ότι είναι χαμηλή σε αρκετές βιταμίνες και μέταλλα. Για παράδειγμα, η βιταμίνη Β12, η βιταμίνη D, το ασβέστιο, ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος και τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα είναι όλα σημαντικά για την απόδοση και είναι σχεδόν ανύπαρκτα στα περισσότερα προγράμματα αποτοξίνωσης.
Οι θετικές πλευρές της αποτοξίνωσης
Παρά τα μειονεκτήματα που σχετίζονται με την αποτοξίνωση, υπάρχουν και κάποια οφέλη.
Τα detox ροφήματα και οι ωμές τροφές είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και αντιοξειδωτικά. Κάθε αποτοξίνωση που κόβει τις μαγειρεμένες τροφές διακόπτει προσωρινά την κατανάλωση δυνητικώς καρκινογόνων ενώσεων (όπως οι ετεροκυκλικές αμίνες που δημιουργούνται όταν η κρεατίνη, στοιχείο των πρωτεϊνών στα τρόφιμα και κυρίως στο μυϊκό ιστό του κρέατος, εκτίθεται σε υψηλές θερμοκρασίες) που δημιουργείται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας μαγειρέματος.
Μια άλλη θετική πτυχή της αποτοξίνωσης είναι η αποφυγή του πρόχειρου φαγητού, των εξευγενισμένων υδατανθράκων και του αλκοόλ.
Να θυμάσαι: Για τους περισσότερους ανθρώπους, η ισορροπημένη διατροφή είναι ό,τι καλύτερο, και αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους αθλητές.
Αν ένας αθλητής επιμένει να κάνει αποτοξίνωση καλό είναι να επιλέξει ένα πρόγραμμα που δεν είναι στερητικό και διαρκεί μόνο για ένα μικρό χρονικό διάστημα. Επίσης, ο χρόνος αποτοξίνωσης καλό είναι να ξεκινήσει όταν κάνει διάλειμμα από την προπόνηση.
Φίλια Μητρομάρα
Photo by Vegan Liftz from Pexels