Τι να πεις σε κάποιον που αρνείται να φορέσει μάσκα χωρίς να μαλώσεις, σύμφωνα με τον ψυχολόγο.
Ανήκεις στην κατηγορία των ανθρώπων που ακολουθούν τα μέτρα για την εφαρμογή της μάσκας. Έτσι, όταν βλέπεις κάποιους φίλους σου που αρνούνται να φορέσουν μάσκα, θέλεις να τους φωνάξεις, να γκρινιάξεις, να απαιτήσεις την εφαρμογή της ή να παραπονεθείς. Ή τουλάχιστον να απομακρυνθείς 2 μέτρα μακριά τους. Αλλά αυτό που θέλεις εσύ, δεν σημαίνει ότι θέλει το ίδιο και ο άλλος, σωστά;
Οι ειδικοί συνιστούν και επισημαίνουν καθημερινά ότι ο ασφαλέστερος τρόπος για να σταματήσει η εξάπλωση της νόσου COVID-19 είναι να μείνουμε μέσα και να κρατάμε τις αποστάσεις. Επίσης όταν βγαίνουμε έξω να φοράμε μάσκα, τόσο για να μην κολλήσουμε από άλλους όσο και για να μη μεταδώσουμε τη νόσο σε άλλους (σε περίπτωση που είμαστε ασυμπτωματικοί φορείς του ιού και δεν το γνωρίζουμε).
Όμως, από την απλή άρνηση έως την αντιδραστική ιδεολογία, οι λόγοι για τους οποίους οι άνθρωποι αγνοούν τις συμβουλές των ειδικών και των επιστημόνων είναι τόσο πολλοί και άγνωστοι όσο η ίδια η ανθρώπινη ψυχή. Και ακόμη και αν ο αριθμός των νεκρών και των κρουσμάτων είναι τρομακτικός πολλοί επιμένουν να τον αγνοούν.
Πώς να το αντιμετωπίσεις, σύμφωνα με τον ψυχολόγο
«Το να προσβάλλεις ή να προσπαθείς να επιβάλλεις στους ξένους ή στα μέλη της οικογένειάς σου, να φοράνε μάσκα δεν είναι αποτελεσματικό», σύμφωνα με τον ψυχολόγο Πάτροκλο Παπαδάκη. «Εάν εκφοβίζεις, απειλείς ή ενοχοποιείς κάποιον να αλλάξει, στη χειρότερη περίπτωση επικαλείσαι πρωταρχικούς αμυντικούς μηχανισμούς που ενδέχεται να καταλήξουν σε επιθετικότητα.»
Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που (ακόμη) πιστεύουν ότι ο ιός είναι φάρσα, ότι η μάσκα είναι για τα καρναβάλια ή ότι προξενεί προβλήματα στην υγεία μας (για να μην αναφέρουμε τις συνομωσιολογικές απόψεις του Διαδικτύου) και επομένως οι δικαιολογίες και οι λόγοι για κάποιον που δεν θέλει να φορέσει μάσκα ενισχύονται συνεχώς. Αυτό δεν σημαίνει ότι αυτοί είναι καλοί λόγοι (δεν είναι), αλλά ωστόσο είναι λόγοι. Παρόλο που δεν χρειάζεται να τους αποδεχτείς, χρειάζεται ωστόσο να σεβαστείς το τι σημαίνουν οι λόγοι αυτοί για όσους αρνούνται να φορέσουν μάσκα και επίσης να κατανοήσεις ότι μπορεί να είναι δύσκολο για κάποιους να τους υποσκελίσουν. Όταν επιθυμούμε να διορθώσουμε κάποιον, διατηρώντας το πλεονέκτημα, και να του δείξουμε ότι σφάλλει, πρέπει να προσέξουμε από ποια πλευρά εξετάζει το εκάστοτε ζήτημα.
«Ο φόβος γενικά κρατάει το μυαλό κλειστό. Όταν φοβόμαστε, το να παραδεχτούμε ότι μπορεί να κάνουμε λάθος ή πρέπει να αλλάξουμε μπορεί να γίνει απίστευτα τρομακτικό», λέει ο ψυχολόγος.
«Σκέψου πόσο δύσκολο είναι να αλλάξεις τον εαυτό σου και θα καταλάβεις πόσο δύσκολο είναι να αλλάξεις κάποιον άλλο. Γνωρίζουμε ότι τα γλυκά κάνουν κακό στην υγεία μας, αλλά αυτό δεν μας εμποδίζει να τα φάμε. Λαχταράμε πράγματα που μας κάνουν να νιώθουμε καλύτερα και μας προσφέρουν σιγουριά και παρηγοριά», λέει. «Τα συναισθήματα είναι το πιο ισχυρό πράγμα στον κόσμο. Γι' αυτό οι άνθρωποι μένουν σε μη λειτουργικές σχέσεις, μιλούν άσχημα στον εαυτό τους ή παρουσιάζουν συμπεριφορές που βλάπτουν την υγεία τους. Τα συναισθήματα είναι τόσο ισχυρά που μπορεί να μας επηρεάσουν να πάρουμε αποφάσεις που δεν θα παίρναμε σε άλλη φάση της ζωής μας, να ακολουθούμε άτομα με τα οποία δεν θα μπορούσαμε ποτέ να συνεργαστούμε κ.λπ.» Αυτό αντιμετωπίζεις όταν κάποιος αρνείται να φορέσει μάσκα. Το απογοητευτικό είναι ότι οι άνθρωποι που δεν φορούν μάσκα αγνοούν τα επιστημονικά στοιχεία και θέτουν σε κίνδυνο τον εαυτό τους και τους άλλους (και εσένα).
Τι μπορείς να πεις σε κάποιον που δεν φοράει μάσκα;
Επειδή σε κανέναν δεν αρέσει να κάνει λάθος, αντί να τον προσβάλεις και να του πεις «γιατί δεν φοράς τη μάσκα σου;» κάνε δηλώσεις για τον εαυτό σου. Η χρήση των δηλώσεων βοηθά στη διατήρηση της συζήτησης σε δυναμικό τόνο, διατηρώντας παράλληλα την εστίαση στην εξεύρεση λύσης. Φράσεις όπως «Δεν είμαι έτοιμος για αγκαλιά, αλλά είμαι πολύ χαρούμενος που σε βλέπω» ή «θα ένιωθα λιγότερο στρες αν φορούσες τη μάσκα σου» ή «μπορούμε να συνεχίσουμε τη συζήτηση από απόσταση», αποτελούν παραδείγματα δυναμικών τρόπων για να εκφράσεις αυτό που θέλεις και να διασφαλίσεις την υγεία σου.
Εάν δεν συμμορφώνονται στην εφαρμογή μάσκας, δεν μπορείς να τους αναγκάσεις να το κάνουν. «Το καλύτερο που μπορείς να κάνεις είναι να τους βοηθήσεις να νιώσουν άνετα και ασφαλείς στο να πουν τι σκέφτονται και αισθάνονται ώστε να αρχίσουν να βγαίνουν από αυτήν τη νοοτροπία που βασίζεται στον φόβο.» λέει ο ψυχολόγος.
Επίσης μπορείς να μιλήσεις με πραγματικά γεγονότα και επιχειρήματα: Για παράδειγμα η υφασμάτινη μάσκα είναι καλύτερη από το γυμνό στόμα. Η χειρουργική μάσκα είναι καλύτερη από την πάνινη. Η μάσκα με βαλβίδα, απαγορεύεται και δεν πρέπει να τη φοράνε άλλοι πλην γιατρών και νοσηλευτών που ασχολούνται με ασθενείς με κορωναϊό, καθώς “ψεκάζουν” τον ιό στους γύρω τους!
Ή ότι αν συναντηθούν δυο άνθρωποι, χωρίς μάσκα, που ο ένας νοσεί και ανταλλάξουν σταγονίδια, η πιθανότητα να κολλήσει είναι 95%. Αν φορούν και οι δυο μάσκες πιθανότητα είναι 1,5%.
Και αν αυτό δεν λειτουργήσει, η καλύτερη επιλογή σου μπορεί να είναι να απομακρυνθείς. Σε τελική ανάλυση, όλοι μπορούμε να είμαστε σκληροπυρηνικοί και οποιοσδήποτε έχει το δικαίωμα να μη θέλει να ακούσει.
Να θυμάσαι:
Στο πλαίσιο πρόληψης για περιορισμό μετάδοσης του κορωνοϊού η χρήση μάσκας, σε συνδυασμό πάντα με άλλα μέτρα όπως το τακτικό πλύσιμο των χεριών, είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο. Γενικά τη μάσκα δεν πρέπει να την αντιμετωπίζουμε ως καταναγκασμό αλλά ως το «εργαλείο» που θα μας βοηθήσει να συνεχίσουμε τη ζωή μας.
Οι ισχυρισμοί περί αναποτελεσματικότητας και επικινδυνότητας της χρήσης μάσκας από το γενικό πληθυσμό αποτελούν αβάσιμες εικασίες με μηδενική επιστημονική τεκμηρίωση.
Φίλια Μητρομάρα